Selasa, 08 Mei 2012
Pancasila…
Minangka dasaring negara…
Minangka dasaring negara…
Ora suwe, udakara 12 pambeksa wadon kang ngagem sandhangan kayadene prajurit Kumpeni Walanda uga jumedhul saka mburi panggung. Sandhangan kang sarwa ireng, rigma kang katutup topi warna ireng, lan clana cendhak kang uga warna ireng, ndadhekake para pambeksa katon bener-bener kayadene prajurit Kumpeni. Sakbanjure, para prajurit iku miwiti mbeksa.
Jumbuh kalawan sebutane yaiku tari utawa beksan angguk, para pambeksa iku banjur wiwit mbabar beksan, manthuk-manthuk utawa onggak-angguk. Saperangan pambeksa jejogetan kayadene priya. Ananging suwe-suwe, jejogetan saya beda. Bebarengan kalawan swara tetabuhan lan lelagon kang keprungu kang tansaya rancak, para pambeksa anggone jejogetan uga tansaya mempeng. Kabeh awak kaya melu obah, wiwit sirah, bahu, tangan, sikil lan tekan bokong, kabeh diobahake, dadi beksan kang katon endah.
Ing pungkasan, ada pambeksa cacah loro kang ndadi utawa trace. Tansaya suwe, joget kalorone tansaya ora cetha. Sakbanjure, kalorone mangan sesajen kang pancen wus dicawisake.
Saka Bagelen
Ing tlatah Kabupaten Kulonprogo, warga mangerteni beksa utawa tari iki kanthi asma tari angguk. Sesebutan tari angguk iku pancen pas kalawan jejogetan kang ana, yaiku para pambeksa tansah onggak-angguk utawa tansah ngobahake sirahe. Tekan wektu iku, beksan iki dadi salah sawijining tari khas Kulonprogo kang tetep isih lestari.
Durung ana cathetan sujarah kang bisa njlentrehake wiwit kapan tari angguk iki ana. Ananging sing jelas, beksan angguk pancen ora mung ana lan ngrembaka ing tlatah Kabupaten Kulonprogo.
Miturut Sri Wuryanti Surajio, salah sawijining seniman tradhisional Kulonprogo kang uga dadi tetungguling sanggar tari angguk Sri Panglaras Kulonprogo, beksan angguk pancen ora mung ana ing Kulonprogo wae. Ing tlatah Kabupaten Purworejo lan Wonosobo ing Jawa Tengah, beksan angguk uga ana lan uga isih lestari.
Sri Wuryanti mratelakake, tari angguk kira-kira asale saka Desa Bagelen kang mlebu ing tlatah Kabupaten Purworejo. ”Bagelen mono ora adoh saka Kulonprogo,” ngono kandhane Sri. Ananging, imbuhe Sri, sanggar Sri Panglaras mujudake salah sawijining sanggar kang sepisanan nyoba ngrembakakake tari angguk ing Kulonprogo. ”Wektu iku udakara taun 1991,” ujare Sri maneh.
Miturut pangertene Sri, angguk wiwit lumebu ing Kulonprogo nalika taun 1950. Wiwitane, beksan iki mujudake beksan kanggone para wiranom kang biasane dipentasake nalika panen, dadi salah sawijining beksan syukur marang Gusti Allah. Beda kalawan wektu saiki, nalika iku, kabeh pambeksa tari angguk priya. Ananging wiwit taun 1970, pambeksa ganti dadi wadon, kayadene kang diwiwiti dening sanggar Sri Panglaras, kang wektu iku isih nama sanggar Sri Lestari.
Tekan saiki, ora dimangerteni, apa sebabe pambeksa dadi wadon, apa merga komersialisasi kayadene tuntutaning masyarakat utawa pasar, utawa merga sebab liya. Ananging kang cetha, faktor komersial dadi salah sawijining sebab, merga kaanggep pambeksa wadon luwih disenengi tinimbang pamkesa priya. Kanthi dhasar iki uga, Sri wiwit wani ngowahi joget ing tari angguk. ”Tanpa ngowahi lakon, lan amung ngowahi gerakan sithik,” ngono ujare Sri.
Tetep lestari
Bab lestari lan ngrembakane angguk, miturut Sri Wuryanti, tekan sakiki angguk isih lestari. Bab iki bisa dibuktekake kanti tetep lestarine sanggar sanggar tari angguk Sri Panglaras ing Dusun Pripih, Hargomulyo, Kokap. Ananging bab isi, angguk tansaya suwe pancen tansaya owah. Yen ing jaman mbiyen tari angguk isih dianggep sakral utawa wingit, saiki tari angguk wis dadi beksan kanggo panglipur ati. Yen mbiyen, angguk tansah nganggo tetembangan kang kajupuk saka kitab Barzanji, yaiku kitab kang dianggep suci saka tlatah Arab, ing jaman saiki, tetembangan sipate luwih nasionalis. ”Ananging tetep isih ngaggo basa Jawa,” ujare Sri.
Kepala Dinas Kebudayaan, Pariwisata, Pemuda lan Olahraga (Disbudparpor) Kulonprogo, Sarjana, uga nambahi, bab lestarine angguk, pamarentah Kabupaten Kulonprogo tansah ngadani pembinaan kanggo para seniman kang ana ing Kulonprogo, lan tansah ngadani festival kesenian rakyat. Bab iku mono banget penting kanggo ngrembakakake kesenian tradhisional kayadene angguk. “Bab festival kesenian rakyat, nembe wae diadani,” ngono ujare Sarjana. Sakliyane iku, pamarentah uga tansah ngadani promosi wisata kanthi sarana angguk kang wus dianggep dadi kesenian khas Kabupaten Kulonprogo.
Ora beda, Ketua Dewan Kebudayaan Kulonprogo (DKPP), Imam Syafei, uga mratelakake menawa pamarentah ojo mung nggunakake angguk dadi ikon promosi wisata wae, ananging uga kudu ngetokake kawicaksanan utawa kebijakan kanggo nglindungi seni tradhisional Kulonprogo, kayadene angguk. Miturut Imam, bab iki banget diprelokake kanggo nglestarekake kesenian tradhisional kang isih ana ing Kulonprogo.
Dene miturut Kepala Seksi Pendidikan Kesenian Pelajar, Joko Mursito, panggulowentah utawa pembinaan marang para seniman, bakune seniman angguk isih terus diprelokake, bakune kanggo generasi mudha. ”Bab pembinaan kanggone generasi mudha, bakune kanggo para siswa ing sekolah, kabeh dipasrahake marang sekolahe dhewe-dhewe, kanthi nglebokake tari dadi salah sawijining muatan lokal,” pungkase Joko.(Juru Warta Harian Jogja/Arief Junianto)
kapendet saking : http://www.solopos.com/2011/harian-jogja/kulonprogo-2/beksan-angguk-saka-kulonprogo-146884
